Een relatie is geen constante, een relatie is niet zoals twee treinrails die tot in ver in de verte op precies dezelfde standaardafstand van elkaar blijven. Een relatie is een dynamisch geheel, waarin liefde en afstand steeds aan allerlei veranderingen onderhevig zijn. Dezelfde persoon die we eerst zien als een ware Adonis, “a Greek god”, kunnen we een tijdje later, als de verliefdheid wat gezakt is, geregeld ervaren als “a goddam Greek”. Terwijl hij of zij nog steeds dezelfde persoon is. Hoe kan dat? De ander is niet heel veel veranderd, wat met name is veranderd is onze perceptie van de ander!
Onze perceptie van de ander is vaak gekleurd. Als we verliefd zijn is die kleur erg roze door onze bril, later wordt die perceptie vaak zwarter en negatiever. De kleur van de bril waardoor we de ander bekijken wordt bepaald door onze projecties op de ander. Door relatietherapie en lichaamsgerichte innerlijk kind therapie kun je helderder krijgen welk deel van jouw waarneming gaat over de werkelijkheid van het nu, en welke deel een projectie is, omdat jij in de oude realiteit/film van je innerlijke kind bent beland. Je reageert dan (deels) niet op wat er in de werkelijkheid van het nu is, maar op hoe het vroeger was. Je bent “getriggerd in iets ouds”.
Je relatie als spiegel
Dit fenomeen van “getriggerd worden in iets ouds” doet zich voor in al onze contacten, maar is vaak het sterkst in onze relatie, en dat is niet zo verwonderlijk. Want in onze relatie zoeken we meestal een diepere verbinding dan in onze andere contacten. Dit zoeken naar een diepere verbinding raakt behoeftes, emoties, angsten en negatieve overtuigingen die ontstaan zijn in de allereerste diepe verbinding die we gehad hebben: die met onze moeder (en vader). In de baarmoeder zijn we totaal opgenomen in onze moeder, en ook de eerste maanden van ons leven worden we totaal verzorgd en hebben we nog geen besef van “ik” en “de ander”. We zijn één met onze moeder. Hoe het is om in deze symbiotische fase zo extreem één te zijn, hangt af van hoe onze moeder was. Was zij ontspannen? Of juist gestrest? Was ze aandachtig en liefdevol? Of moe en gehaast? Was ze emotioneel/psychisch afwezig? Of juist overweldigend? Of was ze de ene keer het een, en de volgende keer het ander, en dus heel onvoorspelbaar en onveilig? De gemoedstoestand en houding van onze moeder bepalen in grote mate wat wij in onze hechting met haar ervaren hebben. En omdat we zo klein waren, totaal afhankelijk en één met haar, heeft dat een diepe imprint in ons achtergelaten. Bijvoorbeeld in de vorm van diepe, onvervulde behoeftes, of angst om verlaten of overweldigd te worden. Niet gek dus dat op het moment dat wij als volwassenen ons (dieper) aan iemand gaan hechten, we soms in die oude behoeftes, emoties, angsten, negatieve overtuigingen en bondingpatronen terecht komen. Sommigen van ons hebben zich vroeger afgesloten uit angst om nog meer gekwetst te worden, en natuurlijk wordt die angst getriggerd op het moment dat we ons hart (willen) openen naar onze partner. Anderen zijn vanuit (het oude gemis van) dat innerlijke kind nog steeds op zoek naar de ideale vader of moeder. En als we verliefd worden kan ons innerlijke kind gaan hopen dat we die gevonden hebben: eindelijk is er tóch nog iemand die er altijd voor ons is, altijd om ons denkt en onze grenzen respecteert. Denk maar eens aan teksten in liefdesliedjes: "together we're one", "we'll be together forever", "can't live without you", "I'm dying without you" enz. Deze kinderlijke hoop en onrealistische verwachtingen kunnen natuurlijk niet (altijd en blijvend) bewaarheid worden! Dit kan leiden tot teleurstellingen en frustratie. We gaan de ander verwijten dat hij/zij niet voldoet aan dat plaatje wat we op hem/haar geprojecteerd hebben*. Vaak gaan we ons geleidelijk meer en meer afsluiten voor de ander, waardoor we juist minder/oppervlakkiger contact krijgen in plaats van meer/dieper.
Kortom: bij beide partners is meestal een diep verlangen naar contact en nabijheid. Maar zolang de oude behoeftes, angsten, emoties en verwachtingen onbewust een rol spelen in de relatie, kan de liefde niet werkelijk stromen en kan er geen échte, volwassen intimiteit ontstaan. Het is soms frustrerend dat juist onze relatie de plek is waar we tegen deze diepe pijn en ons eigen onvermogen aan lopen. Maar het mooie eraan is dat de relatie dus juist ook de plek is waar we die oude pijn kunnen helen. Als beide partners bereid zijn het aan te gaan met elkaar biedt de relatie juist een enorm potentieel om te groeien en om niet alleen diepe verbinding met elkaar te vinden, maar ook de diepe verbinding met onszelf, met onze essentie!
* Dit element van hoop en onrealistische verwachtingen kun je zelfs ook los zien van onvervulde behoeftes, oude angsten en grote of kleine "trauma's". Het principe is heel simpel: als kind was je klein en totaal afhankelijk van je omgeving voor je behoeftebevrediging en overleving. Dan is het toch geen wonder dat we een diep gewortelde (deels) onbewuste overtuiging krijgen dat de vervulling altijd van buiten moet komen? Toen wás dat ook de werkelijkheid. Je hebt toen jarenlang een 'training' gehad in de overtuiging dat alle vervulling van buiten moet komen, je kon niks zelf. Maar nu we volwassen zijn is niet meer de werkelijkeheid! We zijn echter niet echt/helemaal volwassen geworden. Onze gerichtheid naar buiten brengt ons nu juist vaak in de problemen. En die gerichtheid op vervulling van buiten wordt ook nog eens flink aangemoedigd door de maatschappij: denk daarbij niet alleen aan al die liefdeliedjes, maar ook aan: reclame, bezit, status, werk, economische groei, vakantie, enz.
Relatietherapie
In relatietherapie ga je samen kijken welke projecties naar de ander jullie heldere blik vertroebelen. Je gaat kijken welke verwachtingen en teleurstellingen er spelen. Vaak willen we dat de ander ons iets geeft (bijv. aandacht, of juist vrijheid) wat we vroeger gemist hebben. Als de ander dat te weinig doet, worden we geraakt in dat oude gemis. We komen in oude pijn, maar geven daar soms onze partner de schuld van. Als die maar het juiste gedrag vertoont, hoef jij niet je oude pijn te voelen, dan kan die afgedekt blijven. Maar een partner kan natuurlijk nooit (altijd en blijvend) onze behoeftes vervullen of pijnen weg nemen die oud zijn!
In relatietherapie word je je meer bewust van welke pijn en behoeftes (van toen en van nu!) in jullie relatie een rol spelen. De weg naar fijner samen zijn is: in plaats van de ander te verwijten en ons af te sluiten, juist naar onze eigen pijn te kijken en deze aan de ander te laten zien. Om in plaats van te verharden, onze kwetsbaarheid te voelen en te tonen. Dát is wat intimiteit ís: de ander deelgenoot maken van wat er in ons gaande is. Maar dan wel zonder de ander daarvoor verantwoordelijk te stellen. Onze moeder was verantwoordelijk voor ons, omdat we een totaal afhankelijke baby waren. Maar onze partner is niet verantwoordelijk voor ons of voor hoe we ons voelen, want we zijn nu volwassen en ieder verantwoordelijk voor onszelf.
In relatietherapie worden handvaten aangereikt om op een respectvolle en meer vruchtbare manier met elkaar te communiceren (over o.a. je behoeftes, grenzen en emoties). Vanuit je eigen verantwoordelijkheid, niet-verwijtend, kwetsbaar, eerlijk, open. Dan is het voor de ander ook makkelijker om jou te zien in wie jij werkelijk bent, zonder wat voor kleur bril dan ook! Hierdoor voel jij je gezien en begrepen. En dat is, zeker in onze relatie, een diep, essentieel verlangen van ons allemaal.
Bovendien kun je zo elk moment opnieuw voelen en aangeven wat je behoeftes en grenzen naar de ander toe zijn en elkaar op basis daarvan ontmoeten in plaats van vanuit een keurslijf van een vast patroon en een standaard (rails-) afstand. Bij beide partners wisselen de behoeftes aan nabijheid en vrijheid elkaar telkens af zoals de dag en de nacht dat doen. En zo wordt de relatie een dans tussen samen en al-een.
Je kunt relatietherapie doen in sessies met z’n tweeën bij mij, of je kunt de 4-daagse Je Innerlijk kind in relatie doen.
En tot slot nog dit:
Wat wij "voelen" noemen is meestal niets anders dan "emotioneel zijn".
En onze gevoelens en ideeën over liefde en verbinding zijn (veel meer dan we willen toegeven) besmet met behoeftes, en met:
- nodig hebben
- aandacht
- goedkeuring / bevestiging
- aanpassing
- afhankelijkheid
- betrokkenheid
- speciaalheid
- eigendom / bezit
- beschikbaar moeten zijn
- uitsluiting (exclusiviteit)
- zorgen voor
- schuld
- manipulatie
- zekerheid
- veiligheid
- toekomst
Wat wij "liefde" noemen is vaak eigenlijk voornamelijk behoefte. En er is niks mis met een behoefte, maar een behoefte is toch echt iets anders dan liefde. Liefde is onvoorwaardelijk. Liefde is -i.t.t. bovenstaande opsommming- juist níet gebaseerd op angst!
"Geven om" en "zorgen voor" e.d. is meestal angst en van daaruit gehecht zijn aan bepaalde uitkomsten! (dus voorwaardelijk)
En gehechtheid is prima, maar gehechtheid is geen liefde. Gehecht zijn aan iemand is ook geen liefde!
Echte liefde verbrandt de hele bovenstaande opsomming, vernietigt alles wat niet echt is.
Echte liefde is niet gebaseerd op angst en behoefte.
Echte liefde is vrij van controle-neigingen.
Echte liefde stelt geen eisen of voorwaarden.
Echte liefde verlangt geen bepaalde uitkomsten.
Echte liefde heeft geen voorkeur.
Echte liefde laat vrij.
Echte liefde IS.